Veel ouders stellen zichzelf niet de vraag: Hoe blijf ik emotioneel beschikbaar voor mijn kind? Het is een vraag die, hoewel onuitgesproken, een diepgaande impact heeft op de band met je kind en de manier waarop ze zich ontwikkelen. Emotioneel beschikbaar zijn gaat verder dan alleen fysiek aanwezig zijn. Waarom is emotioneel beschikbaar zijn zo belangrijk?
Wat is het verschil tussen beschikbaar zijn en emotioneel beschikbaar zijn?
Beschikbaar zijn als ouder betekent dat je aanwezig bent, dat je je kinderen voorziet van hun basisbehoeften: eten, veiligheid, onderdak. Het is het fysieke aspect van zorg. Emotioneel beschikbaar zijn gaat echter een laag dieper. Het betekent dat je als ouder mentaal en emotioneel afgestemd bent op je kind, dat je hun emoties herkent, erkent, en ermee kunt omgaan. Het gaat om echt luisteren en voelen wat er in hun binnenwereld speelt, zonder oordeel.
Wanneer je fysiek aanwezig bent maar emotioneel afwezig, kan dat verwarrend zijn voor een kind. Je kunt bijvoorbeeld bij je kind op de bank zitten, maar als je met je gedachten ergens anders bent of voortdurend op je telefoon kijkt, voelt het kind dat. Het verschil zit in de aandacht, de verbinding, de afstemming.
Waarom is emotionele beschikbaarheid zo belangrijk?
Vooral voor de hoofdverzorger, die vaak de moeder is, speelt emotionele beschikbaarheid een cruciale rol. Jonge kinderen zijn afhankelijk van hun ouders om de wereld te leren begrijpen, niet alleen fysiek maar ook emotioneel. De manier waarop jij als ouder met hun emoties omgaat, vormt de basis voor hoe ze later met hun eigen gevoelens zullen omgaan.
Kinderen leren emotionele regulatie van hun ouders. Wanneer je als ouder emotioneel beschikbaar bent, bied je een veilige haven waarin een kind zich gehoord en gezien voelt. Dit geeft ze het vertrouwen om hun eigen emoties te verkennen, zonder bang te zijn voor afwijzing of onbegrip. Het helpt hen om veerkrachtig te worden, en het leert hen dat emoties er mogen zijn – of ze nu positief of negatief zijn.
Obstakels in emotioneel beschikbaar zijn
Het klinkt eenvoudig, maar als ouder altijd emotioneel beschikbaar zijn kan een uitdaging zijn. Er zijn momenten waarop je moe bent, gestrest door werk, of gewoon even je hoofd niet bij de situatie kunt houden. Dat is menselijk. Hier zijn een paar valkuilen die ervoor kunnen zorgen dat je onbewust minder emotioneel beschikbaar bent:
Stress en overbelasting: Wanneer je zelf onder stress staat, kan het lastig zijn om in te tunen op de emoties van je kind. Je hoofd zit vol met dingen die geregeld moeten worden, en voor je het weet reageer je kortaf of ongeïnteresseerd.
Afleiding: In een wereld vol technologie is het makkelijk om afgeleid te raken. Een snel berichtje op je telefoon kan je uit het moment halen, waardoor je kind zich mogelijk genegeerd voelt.
Eigen onverwerkte emoties: Als je zelf moeite hebt om met bepaalde emoties om te gaan, kan het moeilijk zijn om er voor je kind te zijn. Misschien word je boos of angstig als je kind heftige emoties toont, simpelweg omdat je niet weet hoe je ermee om moet gaan.
Hoe blijf je emotioneel beschikbaar?
Emotioneel beschikbaar zijn is een continu proces, en niemand is perfect. Toch zijn er manieren waarop je als ouder bewuster kunt werken aan emotionele beschikbaarheid, zelfs in drukke of stressvolle tijden.
Creëer bewuste momenten van verbinding: Plan bewust momenten in waarop je volledig aanwezig bent bij je kind. Dit kan een gesprek zijn tijdens het avondeten zonder telefoons, of een wandeling waarbij je echt luistert naar wat je kind te vertellen heeft.
Zelfzorg: Zorg goed voor jezelf. Als je uitgeput bent, is het moeilijk om er ook voor iemand anders te zijn. Neem regelmatig tijd voor jezelf om op te laden, zodat je ook in staat bent om emotioneel beschikbaar te zijn voor je kind.
Luisteren zonder oordeel: Wanneer je kind iets deelt, zelfs als het negatief is of moeilijk om aan te horen, probeer dan te luisteren zonder direct te willen ingrijpen of het op te lossen. Vaak willen kinderen gewoon gehoord worden.
Oefen mindfulness: Mindfulness helpt je om in het moment aanwezig te blijven. Door je bewust te zijn van je eigen emoties en gedachten, kun je beter afstemmen op wat er bij je kind speelt.
Herken je eigen triggers: Iedereen heeft emoties of situaties die ongemakkelijk voelen. Door je eigen triggers te herkennen, kun je beter anticiperen op situaties waarin je misschien geneigd bent je emotioneel terug te trekken.
Perfectie is niet het doel
Het is belangrijk om te beseffen dat niemand altijd volledig emotioneel beschikbaar kan zijn. Er zullen momenten zijn waarop je je vermoeid, gestrest of afgeleid voelt. Dat is oké. Het gaat er niet om dat je als ouder perfect bent, maar dat je je best doet om zoveel mogelijk beschikbaar te zijn, en dat je het erkent als je dat niet bent. Een eenvoudig "Sorry, ik was even afgeleid" kan al een groot verschil maken voor een kind.
Conclusie
Emotioneel beschikbaar zijn voor je kind is een continue reis waarin je blijft leren, groeien en jezelf tegenkomt. Het gaat niet alleen om aanwezig zijn, maar om de kwaliteit van je aanwezigheid. Door bewuste momenten van verbinding te creëren, goed voor jezelf te zorgen en open te staan voor de emoties van je kind, leg je een fundament van vertrouwen en emotionele veiligheid dat je kind zijn hele leven zal meenemen.
En vergeet niet: zelfs de kleine momenten van emotionele aanwezigheid hebben een grote impact.
Auteur: Olga Lenk
OVER DE AUTEUR
Als kind was ik altijd al nieuwsgierig naar wat anderen bezighield. Ik liet me graag inspireren, maar was ook snel beïnvloedbaar. Sportief als ik was, deed ik mee aan verschillende wedstrijden, maar sprong constant van de ene sport naar de andere: turnen, zwemmen, jazzballet, volleybal, schoonspringen, waterpolo en paardrijden. Ik was dat spontane meisje dat van alles een beetje kon, een kameleon die soms opviel, soms niet.
Rond mijn 40e ontdekte ik dat mijn spontaniteit eigenlijk een coping mechanisme was. Niet weten wie je bent, zorgt ervoor dat je makkelijk meewaait met anderen. Dit schijnt ook een kenmerk van hoog sensitiviteit te zijn. Mijn energie voor spontaniteit verdween door jarenlange slaapproblemen, wat me deed afvragen: wie ben ik zonder die spontaniteit? Wie ben ik echt? Wat vind ik? Wat is mijn levensvisie?
Deze zoektocht naar een sterke levensvisie gun ik anderen ook, want zonder die visie is echte verandering niet mogelijk. Nu richt ik me op levensbeschouwelijke ontwikkeling, omdat kinderen hun leven lang profiteren van een goed gevormde levensvisie. Hierin spelen ouders een cruciale rol.
Om een sterke levensvisie te ontwikkelen, speelt taal een belangrijke rol. Ik heb ervaring met kinderen die worstelen met taal. Bijvoorbeeld, als je een TOS (taalontwikkelingsstoornis) hebt, is het lastig om alle basisvaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor het vormen van een levensbeschouwelijke identiteit. Kinderen die moeite hebben met taal lopen vervolgens vaker tegen problemen aan bij het kiezen van een vervolgstudie.
Mijn missie is ouders te ondersteunen in emotioneel bewust ouderschap. Ik schrijf over onderwerpen zoals zelfzorg, neurodiversiteit, gezond en emotioneel bewust opvoeden ter voorkoming van emotionele verwaarlozing. Ik weet uit ervaring hoe belangrijk het is om energie te hebben voor je kinderen. Zonder energie loop je vast, en hoe voorkom je dat je eigen problemen ook die van je kinderen worden? Vooral in crisissituaties, zoals ernstige ziekte, is het essentieel dat je emotioneel beschikbaar blijft, zodat je kinderen geen trauma’s oplopen.
ABONNEER JE OP MIJN NIEUWSBRIEF